زندان مخاطب

نوشته ای برای فیلم زندانی ها ساخته مسعود ده نمکی

مسعود ده نمکی بعد از سری فیلمهای با پسوند " ها " و این بار زندانی ها ؛ مخاطبش را به زندان پر از حصار و بارویش دعوت می کند. زندانی که برای رهایی از آن باید به همان شیوه فیلم سازیش امید بست تا بتوان این 90 دقیقه را در محبس قابهایش سپری کرد . فیلمی که سازنده اش از شرکت در جشنواره فجر انصراف داد و ....

...و وقتی مخاطب به سینما می رود با دو کارکرد مواجه می شود. یا فیلم از جنس سرگرمی و تفریح است و در نهایت بعد از دو ساعت صرف زمان حداقل می توان امیدوار شد که بعد از دیدن اینگونه فیلمها کمی سرگرم شده و اوقات خود را سالم سپری کرده است. رده ای دیگری از فیلمها فضای تفکر ( در کنار ساختار ) به سرگرمی بودن آن می چربد . به طوریکه در نهایت بدون آنکه شعاری داده باشد مخاطب را به خلسه می رساند و او را از کشفی که دچارش شده دچار لذت می کند. شاید هم بتوان این دو دسته را در یک رده ای کلی تر قرار داد و به تعریف جامعتری از سینما رسید. سینمایی که هم سرگرمی و تفریح است و هم جدی. مطمئن باشید که قصد خرده گیری نیست. قرار هم نیست این فیلم به پای سینمای ایران گذاشته شود. اما با همه احترام به عوامل این فیلم مجبورم به این نکته اشاره کنم که وقتی قرار است برای یک اثر هنری ؛نگاهی- نقدی و یا دل نبشته ای ؛ نگاشته شود ؛ حداقل با هر بضاعتی باید بتوان عیار را مشخص کرد. اگر غیر از این باشد نیازی به آن نیست. زندانی ها از چه می گوید؟ آن را به چه زبانی روایت می کند؟ آیا می شود تصور کرد که  دو نفر زندانی به انگیزه فرار و یا یافتن گنج همراه مردی با ایمان و خداپرست می شوند؟ و از اینجاست که تقابل در قالب خرده پیرنگهای "قصه ای "شکل می گیرد؟ آیا می شود به این نتیجه رسید که در دنیای مدرن سینما و داستان ؛ هنوز هم "حرف خوب زدن "مقدم بر "خوب حرف زدن هست؟ " فیلم نامه چه نقشی در فیلم دارد؟ بر همین اساس باید نوشت که موضوع و درونمایه انتخاب خالق است. اما دیدن جذابیت در فرم انتخاب تماشاگر.  در سکانس خروس بازان ؛ بعد از آن سقوطی که از آن بلندی روی دیوار برای دانشجوی دکترا اتفاق می افتد ؛ حدس می زدم که حداقل آکتور فیلم دست و پایش در فیلم بشکند. و اگر این اتفاق نمی افتد حتما باید خود را در ساختار جادویی فیلم شریک کنم .و یا اینکه آکتور فیلم در راه جمکران سر از غاری در می آورد که بهمن آن را پوشانده باز باید به ناچار دید رئالیسمی فیلم را کنار بگذارم و  صرف نظر از کمدی موقعیت  و طنز ؛ساختار دیگری  را در فیلم جستجو کنم... و در نهایت به در بسته این زندان برسم...

نیازی نیست در مورد زندانی ها مطلبی اضافه کرد. چرا که فیلم فاقد انسجام و ساختار است ؛ و به همین دلیل سخت می شود نقد کرد. (نمی گویم نقد پذیر نیست )  حداقل برای کارکرد یک فیلم سرگرم کننده که وقتی از سالن خارج می شویم یک رضایت دست پایین را داشته باشیم.